سود در جیب "بازاریاب‌ها"، دود در چشم نویسندگان؛ ادامه انتقادها از ترجمه آثار دفاع مقدس
تاریخ انتشار: ۱۶ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۵۳۵۷۱
عرضه ترجمه عربی کتاب "حافظ هفت" بدون اجازه نویسنده، انتقاد صحرایی را به همراه داشت. او فضای ترجمه آثار ایرانی را فضای "ضد نویسنده" توصیف کرد.
به گزارش ایران اکونومیست، نمایشگاه بین‌المللی کتاب بیروت از روز دوازدهم آذرماه با حضور ناشرانی از کشورهای مختلف آغاز به کار کرده است. در بخشی از این نمایشگاه تعدادی از آثار ایرانی ترجمه شده برای نخستین‌بار به مخاطبان عرب‌زبان عرضه شده است؛ کتاب‌هایی که عموماً در حوزه هنر و ادبیات انقلاب و دفاع مقدس نوشته شده‌اند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کتاب 'حافظ هفت'، اثر تحسین‌شده اکبر صحرایی از جمله این آثار است. این اثر از سوی انتشارات دارالمعارف الحکمیه در غرفه این ناشر در نمایشگاه بیروت عرضه می‌شود؛ این در حالی است که نویسنده از ترجمه و چند و چون آن اطلاعی ندارد.
صحرایی در گفت‌وگو با خبرنگار ضمن انتقاد از ادامه‌دار بودن این رویه در حوزه ترجمه آثار ایرانی گفت: من خبر عرضه اثر در نمایشگاه را الان از شما می‌شنوم. متاسفانه کار ترجمه بین ناشر ایرانی و لبنانی پیش رفته و من به عنوان نویسنده این کتاب، در جریان امور آن نبودم.
او با بیان اینکه حتی نسخه ترجمه شده را نیز به من نشان نداده‌اند، ادامه داد: فضای ترجمه آثار ایرانی، به‌ویژه ترجمه کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات دفاع مقدس نوشته شده، فضای عجیبی است. فضایی است که می‌توان آن را ضد نویسنده توصیف کرد. جلسات رونمایی از این آثار ترجمه‌شده نیز همانند مجالس عروسی برگزار می‌شود؛ اما بدون حضور عروس و داماد.
نویسنده کتاب 'حافظ هفت' با بیان اینکه من تنها مجوز نسخه فارسی را به ناشر سپرده‌ام و به لحاظ قانونی این کار بدون اجازه نویسنده درست نیست، اضافه کرد: سال گذشته نیز همین اتفاق بر سر کتاب دیگرم آمد. 'تپه جاویدی و راز اشلو' بدون اجازه من ترجمه و در نمایشگاه لبنان رونمایی و عرضه شد. نسخه‌ای هم از ترجمه کتاب به من داده نشد؛ در نهایت مجبور شدم به واسطه یکی از دوستان، دو نسخه ترجمه شده را از بیروت با هزینه شخصی خریداری کنم. طراحی جلد که اصلاً به نظرم خوب نبود، حالا ازکم و کیف ترجمه اطلاعی ندارم.
صحرایی با بیان اینکه حقوق مادی و معنوی نویسنده در این چرخه رعایت نمی‌شود، افزود: سود این کار به جیب بازاریابی می‌رود که پیگیر این ترجمه‌هاست. اینجا فقط بحث منِ صحرایی نیست، این موضوع مشکلی است که گریبانگیر نشر و چرخه ترجمه در کشور است. این روش نادرست در حالی استمرار دارد که ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند معرفی آثار نوشته شده در حوزه ادبیات انقلاب و دفاع مقدس هستیم. از این طریق می‌توانیم بگوییم که انقلاب اسلامی حاصل چه رویکردی بوده سات؟ آیا صرفاً یک شعار بود یا برخاسته از یک تحول درونی است؟
او در پاسخ به این پرسش که آیا حقوق مادی نویسنده در این مسیر رعایت می‌شود یا خیر، ادامه داد: وقتی از طریق سایت‌ها متوجه ترجمه 'تپه جاویدی و راز اشلو' شدم، پیگیری کردم و متوجه شدم آن بازاریابی که واسطه این کار است، 20 عنوان دیگر هم به ناشر عربی پیشنهاد کرده که این کتاب هم یکی از آنها بوده است. ترجمه انجام شده و نام من به عنوان تدوین‌کننده کتاب روی جلد درج شده، در حالی که من برای این کار تحقیق کرده بودم و تالیف بود. حق مادی هم به من پرداخت نشد، اما هزینه قابل ملاحظه‌ای به مترجم داده بودند.
صحرایی در پاسخ به این پرسش که آیا تمام حقوق کتاب را به ناشر واگذار کرده است، گفت: قرارداد ما عموناً به مدت سه تا پنج سال آن هم برای نسخه فارسی است. اگر از ناشر پیگیری کنم، چندان به مذاقش خوش نمی‌آید، چون فکر می‌کند دارم در کارش دخالت می‌کنم.
این نویسنده در پاسخ به این سوال که این موضوع در چند سال گذشته محل بحث و انتقاد بسیاری از نویسندگان بوده است، چه مرجعی باید به این امر رسیدگی کند، یادآور شد: نویسنده باید یک کفش آهنی و زره بپوشد و به ارشاد مراجعه کند. این کار هم هزینه‌بر است و هم زمان‌بر. بعد از چندین‌بار رفتن و آمدن نتیجه خاصی هم حاصل نمی‌شود؛ نهایتاً یک عذرخواهی است یا می‌گویند این کار در دوره مدیریت قبلی صورت گرفته یا ... .
این برای اولین‌بار نیست که ترجمه یک اثر انتقاد نویسنده را به همراه دارد. در یک دهه گذشته با رونق ادبیات دفاع مقدس و افزایش مخاطبان خاطرات دفاع مقدس، ترجمه‌های متعددی از این دست از آثار صورت گرفته، اما نمونه موفقی که توانسته باشد جریانی را در کشورهای مقصد ایجاد کند، بسیار کم است.
ترجمه انگلیسی کتاب 'دا' و حذف نام نویسنده از آن و درج نام مترجم به جای نویسنده، ترجمه پر اشتباه این اثر به زبان اردو، ترجمه اسپانیولی 'پایی که جاماند' بدون اطلاع نویسنده آن، ترجمه عربی 'آن بیست و سه نفر' و موارد متعدد دیگر از جمله کارهایی است که در یک دهه گذشته در جریان این چرخه ترجمه و عرضه شده‌اند. ترجمه‌هایی که گاه از مترجمان تازه‌گار استفاده شده و چون با همراهی نویسنده صورت نگرفته، دچار خطاهای محتوایی شده‌اند. در چنین چرخه‌ای آنچه قربانی می‌شود، کتابی است که با خون دل نویسنده به سرانجام رسیده.
نبود قانون مشخص در زمینه حقوق راوی و نویسنده، کار را برای به گفته بسیاری،' بازاریاب'های ترجمه آسان کرده است. در این میان انفعال دستگاه‌ها و مراکز متولی امر نیز بر هدر رفتن سرمایه‌های معنوی در خارج از مرزهای کشور افزوده است.
به نظر می‌رسد پس از گذشت چند دهه و رشد ادبیات دفاع مقدس زمان آن رسیده که مسئولان و دست‌اندرکاران به بررسی عملکردها در این زمینه بپردازند و به سوالات اساسی در این حوزه پاسخ دهند. از جمله آنکه آیا می‌توانیم به این آثار به‌عنوان یکی از گونه‌های پرمخاطب جهانی فکر کنیم؟ اگر پاسخ مثبت است، چرا در سال‌های اخیر به‌رغم تلاش‌های متعدد و جسته و گریخته، نتیجه چندان مطلوب اهل نظر نبوده است؟ آیا وجود خلأهای قانونی در حوزه خاطره‌نویسی دفاع مقدس بر روند ترجمه این آثار تأثیر منفی گذاشته است؟ نگاه ابزاری برخی از مؤسسات برای استفاده از ترجمه خاطرات به‌عنوان یک بیلان کاری دهان‌پرکن چه تبعاتی برای این گونه ادبی داشته است؟ چقدر به ترجمه خاطرات دفاع مقدس با یک نگاه حرفهای وارد شده‌ایم؟ و... .
منبع: خبرگزاری تسنیممنبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: آثار ایرانی ترجمه آثار دفاع مقدس ترجمه شده
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۵۳۵۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کتابخانه‌ای به گستره صدا
«کتاب» به مثابه رسانه این روز‌ها با گسترش رسانه‌های متنوع هنوز در قید حیاتی مبارک است و گرچه در قالب دیجیتال هم به بازار عرضه می‌شود یا با رسانه‌های دیگر همچون رادیو و تلویزیون بده‌بستان دارد، اما برای بسیاری همچنان نخستین انتخاب در رفاقت است. در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب، شبکه‌های رادیویی با برپایی غرفه‌های رادیویی در مصلای امام خمینی (ره) سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب را به صورت زنده پوشش می‌دهند. علاوه بر این شبکه‌ها با طراحی برنامه‌های جدید و در قالب برنامه‌های روتین به معرفی کتاب، گفتگو با ناشران، نخبگان و نویسندگان و... می‌پردازند.
رادیو ایران؛ گفتگو با ناشران برتر
برنامه «باغ هنر» شبکه رادیویی ایران از ابتدا تا پایان سی و پنجمین نمایشگاه بین المللی کتاب ساعت ۱۶ از مصلای بزرگ تهران، محل برگزاری نمایشگاه کتاب، ضمن انعکاس رویداد‌های مهم نمایشگاه با ناشران برتر و نویسندگان شاخص گفتگو و از آنتن رادیو ایران تقدیم مخاطبان می‌شود. «ایران امروز»، «ایرانشهر» و «تالار آیینه» نیز به نمایشگاه کتاب می‌پردازند.
رادیو جوان؛ چه خبر از کافه رادیو
برنامه "کافه رادیو" رادیو جوان از محل نمایشگاه کتاب پخش می‌شود. این برنامه رادیویی، ناشران و نویسندگان جوان را معرفی کرده و در بخش‌های دیگر، اخبار جدید نمایشگاه را پوشش می‌دهد. همچنین، برنامه "کافه رادیو"، با صدای هنرمندان، مردم را به خرید و مطالعه کتاب دعوت می‌کند تا سرانه مطالعه کشور را افزایش دهد و در بخش دیگر، کتاب‌های مطرح را معرفی خواهد کرد.
رادیو فرهنگ؛ میزبان نویسندگان برجسته
شبکه رادیویی فرهنگ برنامه "کتاب فرهنگ" را با حضور نویسندگان و ناشران برجسته ساعت ۱۷ تا ۱۸ از گروه تاریخ و اندیشه تقدیم مخاطبان می‌کند. گفتگوی گزارشگران با غرفه داران، شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان از نمایشگاه و شنیدن دغدغه‌های آنها بخشی از این برنامه است.
برنامه "سرزمین من" به طور زنده با بخش‌های گزارش، گفتگو و اطلاع رسانی رویداد‌های مربوط به نمایشگاه کتاب، ساعت ۱۳ تا ۱۴ از محل برگزاری نمایشگاه کتاب روی آنتن می‌رود. برنامه "ققنوس" با معرفی کتاب در گفتگو با ناشران و نویسندگان حوزه ادب و هنر ساعت ۱۵ روی آنتن رادیو فرهنگ می‌رود و برنامه "صبح به وقت فرهنگ" در قالب گزارش اطلاع رسانی ساعت۶ و ۳۰ دقیقه پخش می‌شود.
رادیو تهران؛ اجرای نمایش عروسکی
برنامه «کتاب خوار» کاری از گروه فرهنگ و جامعه شبکه رادیویی تهران است که از نمایشگاه کتاب از ساعت ۱۶ تا ۱۷ به صورت زنده تقدیم مخاطبان می‌شود. هدف از برنامه کتاب خوار ترویج کتاب و کتابخوانی و کمک به مخاطبان برای انتخاب بهترین کتاب هاست. با توجه به محیطی بودن برنامه سعی شده از المان‌هایی استفاده شود که مخاطب یک نمایش عروسکی را هم در نمایشگاه ببیند. رضا صفری عروسک گردانی و صداپیشگی را به عهده دارد.
رادیو اقتصاد؛ گذر بازار
رادیو اقتصاد در مجله رادیویی «گذر بازار» به برگزاری نمایشگاه کتاب می‌پردازد. بازار کتاب بخش ۳۰ دقیقه‌ای از برنامه «گذر بازار» است که در قالب گزارش از نمایشگاه کتاب تهیه می‌شود. این برنامه صنعت نشر را از دیدگاه اقتصادی بررسی می‌کند. جایگاه نشر در صنعت رسانه، تهدید‌ها و فرصت‌های نشر در عصر همگرایی رسانه ها، چالش‌های تامین مواد اولیه، حقوق مالکیت فکری و کانال‌های توزیع از جمله مباحثی است که در گفتگو با ناشران، فعالان فرهنگی و اقتصادی در این حوزه مطرح می‌شود. فناوری‌های جدید بکار گرفته شده در زنجیره ارزش کتاب، توجه ناشران و خریداران کتاب به مباحث پایداری به خصوص محیط زیستی و معرفی کتاب در حوزه اقتصاد، تجارت و مدیریت از دیگر بخش‌های این گزارش خواهد بود.
رادیو معارف؛ همراه با عصر جوانی
عصر جوانی نام برنامه رادیو معارف است که از نمایشگاه کتاب به صورت زنده به روی آنتن رادیو معارف می‌رود. این برنامه با موضوع اهمیت مطالعه و کتابخوانی از ساعت ۱۷ تا ۱۸ از استودیوی ویژه معاونت صدا به سمع شنوندگان می‌رسد. از مهم‌ترین بخش‌های «عصر جوانی» می‌توان به معرفی و گپ و گفتی دوستانه با ناشران و نویسندگان جوان کشور نام برد.
رادیو سلامت؛ عشق کتاب
شبکه رادیویی سلامت با ویژه برنامه «عشق کتاب» از نمایشگاه با مخاطبان همراه خواهد بود. این برنامه با هدف معرفی کتاب‌های حوزه‌های مختلف به ویژه سلامت، گفتگو با نویسندگان، مترجمان، ناشران و اهل قلم پخش می‌شود. آیتم "پی رنگ" با بیان طرح و موضوع روز برنامه با توجه به نامگذاری روز روی آنتن می‌رود و آیتم "پندار" گفتگو‌های کارشناسان درباره تاثیر و بررسی مطالعه از ابعاد گوناگون است. از دیگر آیتم‌های این برنامه می‌توان به "شیرازه" اشاره کرد که در گفتگو با نویسنده‌ها و مولفان حوزه سلامت تهیه می‌شود. آیتم "قصه گوهر"در حوزه واژه شناسی و تبارشناسی است. این برنامه شامل بخش‌های متنوع دیگری است.
رادیو ورزش؛ سکوی دانش
ویژه برنامه «سکوی دانش» رادیو ورزش ضمن خوانش عناوین مطبوعات ورزشی به صورت روزانه به معرفی کتاب‌های جدید در حوزه ورزش می‌پردازد. گفتگو با ناشران و نویسنده‌های کتاب‌های ورزشی از دیگر بخش‌های این برنامه است.
آیتم ویژه برنامه سکوی دانش درباره سرانه مطالعه و کتابخوانی در کشور است که به صورت طنز به این موضوع پرداخته خواهد شد. رادیو ورزش برنامه سکوی دانش را از از ساعت ۱۴ تا ۱۵ تقدیم مخاطبان می‌کند.
رادیو نمایش؛ استودیو هشت یار مهربان
رادیو نمایش در ایام نمایشگاه کتاب ویژه برنامه «استودیو هشت یار مهربان» را به روی آنتن می‌برد. این برنامه ساعت ۱۸ و ۱۵ دقیقه به صورت زنده در رادیو نمایش از محوطه نمایشگاه کتاب پخش می‌شود که در آن با نویسندگان و ناشران ارتباط حضوری و مستقیم برقرار شده و به اطلاع رسانی درباره نمایشگاه کتاب می‌پردازد.
رادیو پیام؛ آگاهی از آخرین رویداد‌ها
ویژه برنامه نمایشگاه کتاب از رادیو پیام با آگاهی از آخرین رویداد‌های نمایشگاه بین المللی کتاب، روزی یکبار به صورت شناور پخش می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد